De nationale taal is Kinyarwanda. Omdat Rwanda een Franse kolonie is geweest,was Frans lange tijd de 2e taal. In 2010 heeft de regering echter besloten dat dit Engels moet worden en krijgen kinderen dit op school. Het wisselt of de mensen Frans of Engels spreken (op plekken waar vaker toeristen komen altijd wel een van de twee), of soms alleen Kinyarwanda. Als je de beginselen van deze taal beheerst (zoals hallo, hoe gaat het?), wordt dit erg gewaardeerd. Voor wie het leuk vindt, voeg ik een woordenlijst toe.
| Begroetingen: | Antwoord: | ||
| Tegen onbekenden: | |||
| Goedendag (‘Ben je daar?’) Muraho; Jambo | Sijambo goedendag | ||
| Tegen bekenden: | |||
|
Hoe gaat het? Umeze ute = “Wat voor nieuws”? Amakuru yawe = ’Ben je sterk? Urakomeye = ‘Hoe gaat het er mee?’ biragenda bite? |
Meze neza (‘ik voel me goed’) – ni meza goed Ni meza Ndakomeye |
||
| Goede morgen bwacyeye / waramutse | Bwacyeye / waramutse | ||
| Goede middag mwiriwe | Mwiriwe Goede middag,(murakoze dank je) | ||
| Goede avond mwiriwe | murakoze Dank je | ||
| Goede reis urugendo rwiza (= reis + goed) | murakoze Dank je | ||
| Ik ga naar huis gutaha ndatashye | Ni meza goed | ||
| Slaap lekker! Gusinzira! | Asante dank je | ||
| Letterlijk: Taal van Rwanda | Kyniarwanda (Ki-nya-rwanda) | ||
| Mijn naam is ………… (Ik ben …..) | Ndi …… of ook: Jewe Witwa ……… | ||
| Wat is jouw naam? | Witwa nde? | ||
| Ik woon in …………….. (Europa) | Ntuye mu …… (Uburayi of Ulaja) | ||
| Dank je (u) | Murakôze | ||
| Hartelijk dank | Murakôze nyane | ||
| Welkom | Ikaze / karibu / murakaza neza | ||
| Hartelijk welkom | Karibu sana | ||
| We verwelkomen je in rwanda! | Tubifurije ikaze mu rwanda! | ||
| Tot morgen | Kugeza ubwo ejo hazaza | ||
| Tot ziens (in korte tijd) | Mwirirwe | ||
| Tot ziens (farewell) | Murabeho; ngaho | ||
| Tot morgen! | Ni ah’ejo | ||
| Zie je spoedig! | Tuzabonana vuba | ||
| Ja | Yego | ||
| Nee | Oya | ||
| Pardon; excuseer me | Muntunge, mbabarira | ||
| Sorry | Mpole (ook als blijk van medeleven) | ||
| Misschien, het is mogelijk (dat…) | Birashoboka | ||
| Langzaam aan! | Buhoro! | ||
| Vandaag | Uyu munsi | ||
| Nu (vandaag) | None, nonese | ||
| Morgen | Ejo hazaza | ||
| Gisteren | Ejo | ||
| Ik | Jewe | ||
| Jij | Wowe | ||
| Hij | We | ||
| Wij | Twebwe | ||
| Jullie | Mwebwe | ||
| Zij | Bo | ||
| Laten we gaan! | Tugende! | ||
| Man | Umugabo | ||
| Meneer (als aanspreking) | Bwana; so (lett. Vader) | ||
| Oude Heer (Ook Respectvolle aanspreking!) | Umusaza | ||
|
Vrouw (als aanspreking) (als aanduiding) |
Madamu Umugore |
||
| Mevrouw (als aanduiding) | Madamu; mama (lett. Mama/moeder) | ||
| Blanke | Umunyaburayi (swahili: mzungu) | ||
| Europa | Uburayi | ||
| Afrikaan | Umwirabura | ||
| Rwandees | Umunyarwanda | ||
| Frisdrank | Ikinyobwa | ||
| Sap (Fruit / d’orange) | Umutobe (- w’imbuto, – w’icunga) | ||
| Koffie | Ikawa | ||
| Melk | Inshyushyu | ||
| Thee | Icyayi | ||
| Banaan | Umuneke (direct voor consumptie); | ||
| Ikinyamunyu (kookbanaan) | |||
| Fruit | Imbuto | ||
| Sinaasappels | Icunga | ||
| Brood | Umugati | ||
| Rijst | Umuceri(?) (gekookt) | ||
| Rijst | Umuceri (ongekookt) | ||
| Mais | Ikigori | ||
| Pap (van casave meel) | Ubugari; dunne pap: uji | ||
| Vlees | Inyama | ||